Sürdürülebilir bir yaşam tarzı benimsemek, günümüzde her zamankinden daha önemli hale geldi. Bu bağlamda, atıklarımızı nasıl yönettiğimiz de büyük önem taşıyor. Kompostlanabilir ve geri dönüştürülebilir ürünler, atık miktarını azaltmak ve çevreye olan etkimizi minimize etmek için sunduğumuz iki önemli çözüm. Peki, hangisi daha iyi?
Kompostlanabilir Nedir?
Kompostlanabilir ürünler, mikroorganizmalar tarafından parçalanabilen ve besin açısından zengin bir toprak düzenleyicisine dönüşen ürünlerdir. Gıda atıkları, kağıt, karton ve bazı plastik türleri kompostlanabilir ürünlere örnek olarak verilebilir.
Geri Dönüştürülebilir Nedir?
Geri dönüştürülebilir ürünler, yeni ürünler yapmak için yeniden işlenebilen ürünlerdir. Cam, plastik, metal ve kağıt geri dönüştürülebilir ürünlere örnek olarak gösterilebilir.
Hangisi Daha İyi?
Kompostlanabilir ve geri dönüştürülebilir ürünlerin her ikisinin de avantajları ve dezavantajları vardır. Hangi seçeneğin daha iyi olduğu, atık türüne ve mevcut altyapıya bağlıdır.
Kompostlamanın Avantajları:
- Organik atık miktarını azaltır (ABD‘de 2023 yılında günlük 420 bin ton gıda atığı oluşmaktadır.)
- Toprağı besler ve verimliliğini artırır (Kompost, topraktaki organik madde miktarını %2-5 oranında artırabilir.)
- Sera gazı emisyonlarını azaltır (Kompostlama, metan emisyonlarını %50-60 oranında azaltabilir.)
Kompostlamanın Dezavantajları:
- Her tür atık kompostlanamaz (Plastik poşetler, piller ve tekstil ürünleri gibi bazı ürünler kompostlanamaz.)
- Kompostlama tesisleri her yerde bulunmaz (ABD’de 5.000’den fazla kompostlama tesisi bulunmaktadır.)
- Kompostlama işlemi zaman alır (Kompostlama işlemi 3-6 ay arasında sürebilir.)
Geri Dönüşümün Avantajları:
- Yeni ürünler için hammadde sağlar (Geri dönüştürülmüş plastik, cam ve metalden yeni ürünler üretilebilir.)
- Atık miktarını azaltır (ABD’de yılda 75 milyon ton atık geri dönüştürülmektedir.)
- Enerji tasarrufu sağlar (Geri dönüşüm, hammadde üretimine kıyasla %70-90 daha az enerji gerektirir.)
Geri D dönüşümün Dezavantajları:
- Her tür atık geri dönüştürülemez (Bazı plastik türleri ve kirlenmiş kağıtlar geri dönüştürülemez.)
- Geri dönüşüm işlemi enerji gerektirir (Geri dönüşüm işlemi, atık toplama ve işleme için enerji gerektirir.)
- Geri dönüştürülebilir ürünler her yerde bulunmaz (Bazı geri dönüştürülebilir ürünler her yerde bulunmayabilir.)
Yurtdışında Kompostlama ve Geri Dönüşüm:
Kompostlama ve geri dönüşüm uygulamaları, ülkelere göre değişiklik gösterir. Avrupa Birliği’nde, kompostlama ve geri dönüşüm oranları oldukça yüksektir. Örneğin, Almanya’da evsel atıkların %65’i kompostlanır veya geri dönüştürülür. Japonya’da ise bu oran %80’dir.
Veriler:
- ABD’de 2023 yılında günlük 420 bin ton gıda atığı oluşmaktadır.
- ABD’de 5.000’den fazla kompostlama tesisi bulunmaktadır.
- ABD’de yılda 75 milyon ton atık geri dönüştürülmektedir.
- Avrupa Birliği’nde evsel atıkların %65’i kompostlanır veya geri dönüştürülür.
- Japonya’da evsel atıkların %80’i kompostlanır veya geri dönüştürülür.
**Sonuç olarak, kompostlanabilir ve geri dönüştürülebilir ürünlerin her ikisi de atıklarımızı yönetmek için önemli araçlardır. Hangi seçeneğin daha iyi olduğu, atık türüne ve mevcut altyapıya bağlıdır.
Aynı durumu ülkemiz için paylaşacak olursak;
Kompostlamanın Avantajları:
- Organik atık miktarını azaltır (Türkiye’de 2023 yılında günlük 120 bin ton gıda atığı oluşmaktadır.)
- Toprağı besler ve verimliliğini artırır (Kompost, topraktaki organik madde miktarını %2-5 oranında artırabilir.)
- Sera gazı emisyonlarını azaltır (Kompostlama, metan emisyonlarını %50-60 oranında azaltabilir.)
Kompostlamanın Dezavantajları:
- Her tür atık kompostlanamaz (Plastik poşetler, piller ve tekstil ürünleri gibi bazı ürünler kompostlanamaz.)
- Kompostlama tesisleri her yerde bulunmaz (Türkiye’de 100’den fazla kompostlama tesisi bulunmaktadır.)
- Kompostlama işlemi zaman alır (Kompostlama işlemi 3-6 ay arasında sürebilir.)
Geri Dönüşümün Avantajları:
- Yeni ürünler için hammadde sağlar (Geri dönüştürülmüş plastik, cam ve metalden yeni ürünler üretilebilir.)
- Atık miktarını azaltır (Türkiye’de yılda 30 milyon ton atık geri dönüştürülmektedir.)
- Enerji tasarrufu sağlar (Geri dönüşüm, hammadde üretimine kıyasla daha az enerji gerektirir.)
-
Türkiye’de Kompostlama ve Geri Dönüşüm:
Türkiye’de kompostlama ve geri dönüşüm uygulamaları son yıllarda gelişmeye başlamıştır. 2023 yılında, evsel atıkların %13’ü kompostlanmış veya geri dönüştürülmüştür.
Veriler:
- Türkiye’de 2023 yılında günlük 120 bin ton gıda atığı oluşmaktadır.
- Türkiye’de 100’den fazla kompostlama tesisi bulunmaktadır.
- Türkiye’de yılda 30 milyon ton atık geri dönüştürülmektedir.
- Avrupa Birliği’nde evsel atıkların %60’ı kompostlanır veya geri dönüştürülür.
- Amerika Birleşik Devletleri’nde evsel atıkların %35’i kompostlanır veya geri dönüştürülür.